کابل آرمور دار چیست؟
کابل آرمور دار چیست و چه کاربردی دارد؟
آیا میدانید کابل آرمور دار چیست؟ کابل‌های آرموردار (Armored Cables) یا کابل‌های زره‌دار، نوع خاصی از کابل‌های الکتریکی هستند که به دلیل ساختار محافظتی قوی خود، برای کاربرد در محیط‌های خشن و پرخطر طراحی شده‌اند. این کابل‌ها با داشتن یک لایه زره فلزی (معمولاً از جنس فولاد یا آلومینیوم) در زیر روکش بیرونی، مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر آسیب‌های فیزیکی، فشارهای مکانیکی، ضربه، جویدگی توسط حیوانات، و حتی برخی مواد شیمیایی از خود نشان می‌دهند.
چرا به کابل آرموردار نیاز داریم؟
در بسیاری از پروژه‌های صنعتی، تأسیسات زیرزمینی، خطوط انتقال برق در مناطق با احتمال آسیب، و حتی در برخی ساختمان‌ها که نیاز به امنیت بالایی دارند، کابل‌های معمولی به دلیل عدم مقاومت کافی در برابر عوامل خارجی، دچار فرسودگی، پارگی و اتصال کوتاه می‌شوند. اینجاست که نقش کابل‌های آرموردار پررنگ می‌شود. لایه زره این کابل‌ها از هادی‌های داخلی و عایق‌بندی در برابر هرگونه فشار یا ضربه خارجی محافظت کرده و تضمین می‌کند که انتقال جریان الکتریکی بدون وقفه و ایمن انجام شود.
تفاوت کابل آرموردار و بدون آرمور چیست؟
تفاوت اصلی بین کابل آرموردار (زره‌دار) و بدون آرمور (بدون زره) در ساختار محافظتی آن‌ها نهفته است. کابل‌های آرموردار دارای یک لایه زره فلزی (معمولاً از جنس فولاد یا آلومینیوم) در زیر روکش بیرونی خود هستند. این لایه زره، کابل را در برابر آسیب‌های فیزیکی شدید مانند ضربه، فشار، کشش، سایش، و حتی جویدگی توسط حیوانات محافظت می‌کند. در مقابل، کابل‌های بدون آرمور فاقد این لایه محافظتی هستند و تنها یک یا چند لایه عایق و روکش بیرونی برای محافظت از هادی‌ها دارند. این فقدان زره باعث می‌شود که کابل‌های بدون آرمور انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند و سبک‌تر باشند.
به دلیل این تفاوت ساختاری، کاربرد و محیط استفاده از این دو نوع کابل نیز متفاوت است. کابل‌های آرموردار برای محیط‌های خشن، صنعتی، زیرزمینی، یا جاهایی که احتمال آسیب فیزیکی بالاست، ایده‌آل هستند و می‌توانند مستقیماً در زمین دفن شوند یا در مکان‌هایی با ریسک بالای برخورد نصب گردند. این مقاومت بالا هزینه‌ی بیشتری را نیز در پی دارد. در مقابل، کابل‌های بدون آرمور برای کاربردهای داخلی، محیط‌های کنترل‌شده‌تر، یا جاهایی که نیاز به انعطاف‌پذیری بالاست، مناسب‌ترند. آن‌ها معمولاً ارزان‌تر و نصب آن‌ها آسان‌تر است، اما باید در برابر آسیب‌های مکانیکی محافظت شوند (مثلاً با قرار گرفتن در داخل لوله یا داکت).
ساختار کابل آرموردار
ساختار یک کابل آرموردار به طور کلی شامل بخش‌های زیر است:
- هادی: سیم‌های مسی یا آلومینیومی که وظیفه انتقال جریان الکتریکی را بر عهده دارند.
- عایق: لایه‌ای از مواد پلیمری (مانند PVC یا XLPE) که هادی‌ها را از یکدیگر و از لایه‌های بیرونی عایق می‌کند.
- بستر یا فیلر (Bedding/Filler): لایه‌ای که فضای خالی بین رشته‌ها را پر می‌کند تا کابل شکلی گرد و یکدست داشته باشد.
- زره (Armor): این لایه که اصلی‌ترین ویژگی کابل آرموردار است، می‌تواند به شکل سیم‌های فولادی گالوانیزه (SWA – Steel Wire Armored)، نوار فولادی (STA – Steel Tape Armored) یا آلومینیوم باشد. هدف اصلی آن مقاومت در برابر نیروهای مکانیکی است.
- روکش بیرونی (Outer Sheath): لایه نهایی که معمولاً از PVC یا LSF (Low Smoke and Fume) ساخته می‌شود و کابل را در برابر رطوبت، اشعه UV، و برخی مواد شیمیایی محافظت می‌کند.
انواع کابل آرموردار
کابل‌های آرموردار بر اساس نوع زره به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- کابل آرموردار با سیم فولادی (SWA – Steel Wire Armored): این نوع کابل دارای زره‌ای از سیم‌های فولادی گالوانیزه است که به صورت مارپیچ دور کابل پیچیده شده‌اند. SWA مقاومت بسیار بالایی در برابر کشش، فشار و ضربه دارد و برای دفن مستقیم در زمین یا کاربرد در محیط‌های صنعتی سنگین بسیار مناسب است.
- کابل آرموردار با نوار فولادی (STA – Steel Tape Armored): در این نوع، زره از نوارهای فولادی تشکیل شده است که به صورت همپوشان دور کابل پیچیده می‌شوند. STA مقاومت خوبی در برابر فشار دارد، اما در برابر کشش به اندازه SWA مقاوم نیست. این نوع بیشتر برای کاربردهای داخلی و محیط‌هایی که نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتری دارند، استفاده می‌شود.
کاربردهای کابل آرموردار
تنوع در ساختار و مقاومت بالای کابل‌های آرموردار، آن‌ها را برای طیف وسیعی از کاربردها مناسب ساخته است، از جمله:
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: برای انتقال برق در محیط‌های با ریسک بالا و وجود مواد شیمیایی خورنده.
- تأسیسات زیرزمینی: دفن مستقیم در زمین بدون نیاز به محافظت اضافی.
- نیروگاه‌ها و پست‌های برق: برای کابل‌کشی فشار قوی و ضعیف.
- محیط‌های صنعتی سنگین: کارخانجات، معادن و کارگاه‌هایی که احتمال آسیب فیزیکی به کابل زیاد است.
- سیستم‌های امنیتی و آتش‌نشانی: در برخی موارد خاص که نیاز به حفظ یکپارچگی مدار در شرایط اضطراری وجود دارد.
- ساختمان‌ها: در مکان‌هایی که کابل در معرض آسیب‌های مکانیکی قرار دارد.
مزایای استفاده از کابل آرموردار
- افزایش ایمنی: محافظت از کابل در برابر آسیب‌های مکانیکی و کاهش خطر اتصال کوتاه و آتش‌سوزی.
- طول عمر بالا: مقاومت در برابر عوامل محیطی و فیزیکی، منجر به افزایش طول عمر مفید کابل می‌شود.
- قابلیت دفن مستقیم: امکان دفن کابل در زمین بدون نیاز به لوله‌گذاری یا محافظت اضافی.
- کاهش هزینه‌های نگهداری: به دلیل مقاومت بالا، نیاز به تعمیر و تعویض کابل کاهش می‌یابد.
- مقاومت در برابر جویدگی حیوانات: لایه زره از کابل در برابر حمله جوندگان محافظت می‌کند.
نکات مهم در انتخاب و نصب
هنگام انتخاب و نصب کابل آرموردار، توجه به نکات زیر ضروری است:
- استانداردها: کابل باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید شده باشد.
- جنس زره: انتخاب نوع زره (فولادی یا آلومینیومی) باید متناسب با کاربرد و شرایط محیطی باشد.
- روکش بیرونی: در محیط‌های خاص (مثلاً با احتمال آتش‌سوزی)، استفاده از روکش‌های LSF توصیه می‌شود.
- سایز و ولتاژ: کابل باید بر اساس میزان جریان و ولتاژ مورد نیاز انتخاب شود.
- نصب صحیح: نصب کابل آرموردار باید توسط افراد متخصص و با رعایت اصول ایمنی انجام شود.
- ارتینگ (Earthing): زره کابل باید به درستی ارت شود تا در صورت بروز نقص، ایمنی لازم فراهم شود.
نتیجه‌گیری
کابل‌های آرموردار به عنوان ستون فقرات مطمئن انتقال انرژی در محیط‌های چالش‌برانگیز، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. سرمایه‌گذاری در استفاده از این نوع کابل‌ها نه تنها به افزایش ایمنی و پایداری سیستم‌های الکتریکی کمک می‌کند، بلکه با کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری، در بلندمدت نیز صرفه اقتصادی قابل توجهی به همراه خواهد داشت. انتخاب صحیح و نصب اصولی این کابل‌ها، ضامن عملکرد بهینه و طولانی‌مدت تأسیسات الکتریکی شما خواهد بود
